Onder de kansarme bevolking in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest zijn dakloze mensen de meest kwetsbare. Zij moeten snel toegang krijgen tot geschikte huisvesting, aangepast aan hun inkomen. Om haar engagementen na te komen en het toenemende fenomeen van dakloosheid in te dijken, moet de Brusselse regering een quotum aan sociale woningen voorbehouden voor dakloze mensen met een geldige verblijfsvergunning.
Steeds meer dakloosheid en slechte huisvesting
In het Brussels Gewest bestaat er, algemeen genomen, een grote kloof tussen de evolutie van de inkomens van de mensen en de kosten voor huisvesting. Steeds meer mensen zijn dakloos of slecht gehuisvest, vooral als gevolg van opeenvolgende crises (opvang, COVID, Oekraïne, energie, enz. ). In 2022 telde men meer dan 7.134 dakloze en slecht gehuisveste mensen, waaronder 809 die op straat sliepen.
Sociale huisvesting is bedoeld om mensen of huishoudens te helpen die geen antwoord vinden op de privémarkt, dus ook dakloze mensen. Er is echter een tekort aan sociale woningen, terwijl het aantal potentiële huurders voortdurend toeneemt.
Sociale huisvesting: er bestaan al voorrang systemen
Momenteel gebeurt de toewijzing van sociale woningen normaal gezien volgens de chronologische volgorde van de inschrijvingen. Daarvan kan afgeweken worden omwille van prioritaire voorwaarden (accumulatie van punten), speciale afwijkingen (bv. dringende of uitzonderlijke omstandigheden) of contractuele toewijzingen. Daarnaast bestaat er een permanent quotum voor slachtoffers van partner- of huiselijk geweld. Voor deze mensen wordt inderdaad minimaal 3% van de sociale woningen gereserveerd om hun herhuisvesting te versnellen.
We pleiten voor de invoering van een vergelijkbaar quotum voor dakloze mensen.
Prioriteit voor de meest kwetsbaren
Dakloze mensen staan momenteel op dezelfde wachtlijst voor sociale huisvesting als andere toekomstige huurders. We weten echter dat de extreme omstandigheden van het straatleven een aanzienlijke impact hebben op hun fysieke en mentale gezondheid, en zij hun kwetsbaarheid zien vertienvoudigen. In deze context heeft het ontbreken of het verlies van huisvesting zonder over een referentieadres te beschikken, ernstige gevolgen in termen van niet-toegang tot rechten en kwetsbaarheid.
De invoering van een quotum, rekening houdend met de urgentie voor en de kwetsbaarheid van dakloze mensen, zou hen sneller toegang geven tot huisvesting die aangepast is aan hun behoeften en inkomen, en zou het mogelijk maken om hen via een structurele begeleiding te re-integreren in de maatschappij.
België moet zijn engagementen nakomen
Ons pleidooi steunt op het feit dat toegang tot huisvesting garanderen tegen een redelijke prijs dé bestaansreden is van de Brusselse regering. Althans volgens haar gezamenlijke algemene beleidsverklaring 2019-2024, waaruit het Noodplan Huisvesting (o.a. aankoop en renovatie van openbare woningen en de verhoging van het aanbod van huisvesting voor dakloze mensen) en het Geïntegreerd Sociaal-Gezondheidsplan voortvloeien (zie de Housing First-bepalingen.
Ten slotte benadrukt de Belgische regering zelf de noodzaak om een structureel beleid tegen dakloosheid voor te bereiden, via haar vierde federaal plan ter bestrijding van armoede en ter vermindering van ongelijkheid. België heeft zich ook op internationaal niveau geëngageerd door de Europese Verklaring van Lissabon over het einde van dakloosheid tegen 2030 en de Agenda 2030 van de VN te onderschrijven. Tenslotte wil België de kwestie van dakloosheid onder de aandacht brengen via het voorzitterschap van de Raad van de EU.