Een nieuw project van Straatverplegers onderzoekt hoe we dieren kunnen inzetten om het contact met dakloze mensen te vergemakkelijken.
Zoals je misschien al wel eens hebt opgemerkt, hebben dakloze mensen vaak een hond bij zich. Die viervoeter is erg belangrijk voor zijn baasje: hij biedt uiteraard bescherming, maar zijn aanwezigheid biedt vooral troost en genegenheid waardoor de moeilijkheden van het straatleven wat minder zwaar om dragen zijn.
Op een dag vertelde een van onze patiënten ons over zijn hond die hij een paar jaar geleden verloren had. Hij dacht er met veel liefde aan terug, omdat hij er zoveel vriendschap van ondervonden had. Hij miste zijn hond, zoveel was duidelijk.
Het verhaal bleef hangen bij onze collega-verpleegster Gaëlle, die zelf veel plezier beleeft aan het gezelschap van Walter, haar zeven jaar oude Jack Russell Terrier. Het bracht haar op het idee Walter eens mee te nemen op een wandeling in het bos met een patiënt.
Liefde op het eerste gezicht
De ontmoeting verliep perfect. Het was liefde op het eerste gezicht voor hen beiden. De vredige omgeving van het bos en de natuur speelden een kalmerende rol, maar de aanwezigheid van het dier maakte het bovendien mogelijk om verschillende onderwerpen op een ontspannen manier te bespreken. Dat zou in andere omstandigheden ingewikkelder, zo niet onmogelijk zijn geweest.
Deze eerste ervaring opende onze ogen voor de rol die een dier kan spelen bij het contact met gekwetste mensen.
"De hond is een uitzonderlijk medium tussen ons als begeleiders en de patiënt. Zijn aanwezigheid maakt bepaalde gesprekken gemakkelijker en geeft aanleiding om problemen vanuit een andere invalshoek te benaderen”, legt Gaëlle uit. “Zo’n hondje is eigenlijk een wezen dat aandacht en zorg nodig heeft. Patiënten zullen interesse in hem tonen en vragen stellen als: "Hoe gaat het met hem? Wat eet hij? ". Er is dan onmiddellijk een aanleiding om hen die vragen ook zelf te stellen. Voor degenen die om uiteenlopende redenen niet veel spreken, kan de hond de uitwisseling vergemakkelijken.”
Met een hond in beweging
Na die eerste tests, besloot Straatverplegers onlangs er officieel een nieuw project van te maken: “bemiddeling via dieren”. We beschikken zo over een nieuw hulpmiddel om onze patiënten te benaderen en hen lichamelijk en psychologisch te stimuleren. De hond aan de lijn houden, geeft onmiddellijk de aanleiding om zich rechtop te zetten en een betere houding aan te nemen. Tegelijk geeft het ook een gevoel van controle en verantwoordelijkheid, gevoelens die onze patiënten dikwijls lang vergeten zijn.
Bovendien biedt een hond een antwoord op een andere obstakel bij onze patiënten: een gebrek aan beweging. Hen een hond toevertrouwen, is een goede manier om hen in beweging te zetten.
“Op psychologisch vlak is de impact ook bijna onmiddellijk zichtbaar: de persoon in kwestie neemt een andere rol aan: van iemand die op straat leefde en die gevolgd wordt door Straatverplegers, naar iemand zoals jij en ik die zijn hond uitlaat. De persoon transformeert van verzorgde naar verzorg(st)er”, vertelt Gaëlle.
Een fijne nieuwe collega
Tot nu toe zijn de ontmoetingen tussen Walter en de patiënten altijd goed verlopen, zonder enige tegenzin van de kant van de patiënten. De reacties verschillen, maar wat het meest opvalt is dat ze echt voor het beestje willen zorgen. Ze willen hem aaien, hem eten geven, weten hoe het met hem gaat, enz. Soms beseffen ze niet eens dat ze de hond aaien. Het is werkelijk een natuurlijke stressverlichter.
Vandaag de dag is Walter een echte collega! Hij gaat mee naar onze patiënten, maar hij komt soms ook gewoon mee naar kantoor, tot groot plezier van de collega’s.
Toch moeten we ook aandacht blijven houden voor het welzijn van de dieren, aangezien de ontmoetingen met onze patiënten als werk kunnen worden beschouwd. Ook hen mogen we niet overbelasten, en dus hebben ook zij recht op voldoende rust pauzes.
Hond met opleiding
Om dit project te ontwikkelen, zijn we ons eerst en vooral verder gaan informeren op basis van de literatuur hierover: wat brengt een dier bij aan de zorgverlening en hoe integreer je een hond in een werkomgeving waar hij niet aan gewend is?