In september vierde Housing First haar tienjarig bestaan. Ter gelegenheid van dit evenement kwamen Housing First-teams uit heel België in Brussel samen om de balans van dit decennium op te maken.
Ter opfrissing: wat is Housing First?
Het Housing First concept is geïnspireerd op soortgelijke projecten die in de Verenigde Staten zijn ontwikkeld. Deze methodologie erkent de toegang tot huisvesting als een grondrecht en heeft tot doel door middel van huisvesting bijzonder kwetsbare daklozen, die vaak geen geschikte oplossingen hebben in de bestaande mechanismen, te re-integreren.
Met andere woorden, het Housing First-model maakt het mogelijk de meest kwetsbare mensen van de straat te halen zonder voorwaarden of tussenstappen, zoals noodopvang of revalidatiecentra. Om ervoor te zorgen dat ze in hun woning blijven, biedt het intensieve, persoonlijke en multidisciplinaire ondersteuning op hun weg naar herstel.
In Brussel nemen zeven organisaties aan het project deel. Ze hebben samen zo'n 300 mensen geherhuisvest. Daarvan behoudt zo goed als 90% de woning die ze via het Housing First-programma hebben gevonden. Dit opmerkelijke cijfer illustreert de effectiviteit en relevantie van deze aanpak.
Evolutie van de Housing First-projecten in Brussel
Een samenwerkingsdynamiek ten dienste van het Housing First-model*
Het Housing First (HF)-model schoot in Brussel wortel in een complex klimaat. Terwijl de overheid enkel personeel financierde zonder garantie voor structurele toegang tot huisvesting, realiseerden de acteurs in de sector zich al snel het belang van samenwerking. In 2015 werden daarom de eerste bijeenkomsten van de "Koepel" opgezet: een essentiële ruimte voor uitwisseling en samenwerking die nu zeven teams samenbrengt rond de waarden en praktijken van HF en hen in staat stelt met één stem te spreken.
Een platform voor uitwisselingen over praktische en strategische onderwerpen
De Koepel, die elke maand bijeenkomt, zorgt voor een gelijkgezinde aanpak van de problemen die verband houden met de ontwikkeling en implementatie van het HF-model in Brussel. De uitwisselingen beperken zich niet tot theoretische discussies, maar omvatten verschillende praktische aspecten van het werk op het terrein. De teamcoördinatoren delen hun ervaringen, werken aan gezamenlijke projecten en werken samen met andere acteurs in de sector.
Deze samenwerking creëert ook een collectieve kracht waardoor die verenigingen zich eensgezind kunnen opstellen tijdens gesprekken met ministeriële kabinetten in de daklozensector. Dat resulteerde bijvoorbeeld in een pleidooi voor een vermenigvuldiging van de HF-projecten in plaats van alleen hun uitbreiding - of bij de inzet voor de invoering van een quotum voor sociale woningen voor dakloze mensen, die dit jaar dankzij gezamenlijke inspanningen met een overwinning werd bekroond.
Gemeenschappelijke standpunten kwamen binnen de Koepel ook tot stand in de lopende goedkeuringsprocedures van onze projecten, wat cruciaal is voor het definiëren van doelgroepen en het veiligstellen van financiering. Door een vruchtbare samenwerking met de administratie van de Gemeenschappelijke Gemeenschapscommissie konden de voorschriften worden verfijnd en verbeterd, en daardoor beter afgestemd op de behoeften van de gebruikers en de teams.
Collectieve innovaties
De samenwerking tussen HF-projecten heeft ook geleid tot verschillende innovatieve initiatieven over de verschillende organisaties heen. Met de Logistics Response Service (SIL) konden bijvoorbeeld de logistieke taken met betrekking tot verhuizingen worden gebundeld. Daardoor worden de teams ontlast en kunnen de projecten zich beter concentreren op hun hoofdtaken. Andere projecten, zoals Affiliation en Montessori, zijn mede gecreëerd om de ondersteuning van HF-huurders te vergemakkelijken, met een focus op verbinding met de samenleving en inclusie.
Tijdelijke bewoningsprojecten, zoals Sorocité, laten ook zien hoe problemen door gezamenlijke inspanningen in kansen kunnen worden omgezet, door middelen te concentreren op specifieke locaties om huurders betere zorg te bieden.
Training en deling van kennis
Een andere pijler van deze samenwerking is opleiding en de uitwisseling van goede praktijken. Cross-trainingen standaardiseren niet alleen nieuwe kennis onder professionals, maar versterken ook de collectieve kennis van het HF-model. De "HF Lunches" en "Responsible Housing Lunches", waar werknemers hun ervaringen en praktijken delen, bevorderen het gezamenlijk ontwikkelen van geschikte tools en ondersteunend materiaal.
Het delen van praktische tools, zoals overeenkomsten met betrekking tot modelpartnerschappen en evaluatie, bevordert ook de standaardisatie en efficiëntie op teamniveau. Daardoor worden veel overtollige inspanningen vermeden en wordt de wederzijdse versterking van projecten bevordert.
Conclusie
Kortom, de convergentie van HF-projecten in Brussel illustreert hoe samenwerking de implementatie van een theoretisch model in een praktische context kan verbeteren. Hoewel er nog steeds uitdagingen zijn, met name op het gebied van toegang tot huisvesting, hebben de solidariteit en het collectieve werk de HF-teams niet alleen vooruit geholpen, maar daarbij ook trouw te blijven aan de fundamentele principes van het model. De bestendigheid van collectieve uitwisselingen en innovaties is dan ook cruciaal om de impact van Housing First in de Belgische hoofdstad te verdiepen. Met de steun van het HF-Lab op nationaal niveau kunnen deze inspanningen een echte hefboom voor toekomstige actie worden.
*tekst gebaseerd op een presentatie van Audrey Couteaux, coördinator Housing First bij Straatverplegers en Aline Strens, coördinator Housing First bij Diogène ASBL, ter gelegenheid van de 10de verjaardag van Housing First op 20 september 2024 in Brussel
Foto © Housing First Lab